بازار آتی چیست و چگونه در آن معامله کنیم؟

قرارداد آتی چیست؟

قراردادهای آتی، یکی از قراردادهای پرکاربرد در بورس‌های کالایی محسوب می‌شود بازار آتی چیست و چگونه در آن معامله کنیم؟ که از سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران مورد استفاده قرار گرفته است. در مطلبی که از نظر می گذرد به تعریف این قرارداد و مزایای آن پرداخته شده است.

به گزارش «کالاخبر» به نقل از اقتصادآنلاین، در قراردادهای آتی، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که میزان معینی از کالای مشخصی را، با کیفیت و قیمت معلوم در زمان و مکان مشخص معامله کنند.

بنابراین قرارداد آتی، قراردادی است که طی آن فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معینی در آینده، مقدار مشخصی از کالا را به قیمتی معلوم به فروش برساند. در مقابل، خریدار نیز متعهد می‌شود آن کالا را با همان مشخصات خریداری کند؛ در قرارداد آتی برای تضمین انجام بازار آتی چیست و چگونه در آن معامله کنیم؟ تعهد، خریدار و فروشنده مبلغی را نزد اتاق پایاپای بورس کالا قرار می‌دهند که وجه تضمین نامیده می‌شود.

قرارداد آتی، قراردادی دوطرفه است که می‌توانیم طی آن، کالایی را با مشخصات معین در زمان حال به فروش برسانیم و پس از گذشت چند ماه، آن را با قیمت توافق‌شده تحویل دهیم و وجه را دریافت کنیم.

ویژگی‌های قراردادهای آتی

معافیت مالیاتی، تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب و در اختیار مشتری موجود است، امکان برداشت یک ‌روزه موجودی از حساب، کارمزدهای بسیار پایین، امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی، واریز روزانه سود و زیان به‌ حساب مشتری، دو طرفه بودن بازار و امکان کسب سود از ریزش و افت قیمتی ( تنها بازار دو طرفه حال حاضر در ایران )، پوشش ریسک و. ، از جمله ویژگی‌ و مزیت‌های قراردادهای آتی هستند.

شرایط ورود یک کالا به بازار آتی

محدودیت پذیرش دارایی در قرارداد آتی وجود ندارد، اما حجم تولید بالا، معاملات نقدی قوی و پویایی قیمت، از جمله ملزومات یک کالا برای ورود به بازار آتی بورس کالای ایران است.

انواع قراردادهای آتی

قرارداد های آتی، به دو گروه کالا و مالی تقسیم می‌شوند. قراردادهای آتی کالا شامل محصولات کشاورزی، فلزات، مواد نفتی و …می‌شوند. قرارداد های آتی مالی نیز، ابزارهایی نظیر سهام، اوراق قرضه، ارز و. را دربر می‌گیرند.

بازیگران قراردادهای آتی

به گفته رحمان آراسته، سرپرست مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران، سه بازیگر در بازار آتی وجود دارد. برای مثال، تولیدکننده‌ای که نگران قیمت و نوسان محصول در آینده است، وارد قراردادهای آتی می‌شود تا ریسک خود را در این حوزه پوشش دهد. این تولیدکننده با پرداخت مبلغی به عنوان ضمانت، خود را در برابر نوسانات قیمت، بیمه می‌کند و کالای خود را با قیمتی مشخص برای سررسیدهای آینده، به نوعی پیش فروش می‌کند.

وی تصریح کرد: دسته دیگر فعالان بازار آتی، خریداران کالا هستند که برای پوشش ریسک نوسانات قیمت در آینده، از امروز محصول مورد نیاز خود را با قیمتی مشخص و برای تحویل آینده پیش خرید می‌کنند. بنابراین این دسته از افراد، امکان برنامه‌ریزی تولید در فواصل زمانی مشخص را به دلیل پیش خرید محصولات خود پیدا می‌کنند.

به گفته آراسته، دسته سوم نیز، نوسان‌گیران یا آربیتراژگران هستند. این افراد از اختلاف قیمت رخ داده میان بازار نقد و بازار آتی محصول مورد نظر استفاده می‌کنند و با پیش‌بینی روند بازار در آینده و با هدف کسب سود، وارد قرارداد آتی می شوند که البته حضور این دسته از بازیگران نیز به افزایش عمق معاملات کمک شایانی می‌کند.

راه‌اندازی معاملات آتی مس کاتد

لازم به ذکر است که نخستین قرارداد آتی مس کاتد با سررسید بهمن ماه، در راستای توسعه دارایی‌های پایه بازار مشتقه بورس کالای ایران از ۲۷ آذرماه سال جاری روی تابلوی معاملات رفت. در حال حاضر، مس با مازاد عرضه در بازار فیزیکی بورس کالا مواجه است و محدودیت‌های خرید و فروش در این محصول وجود ندارد.

معاملات آتی ارز (Currency Futures)

معاملات آتی ارز به عنوان بخشی از بازارهای مالی فارکس (Forex) شناخته شده که سازوکاری همانند بازار آتی در بورس دارد. همانطور که نام بازار معاملات آتی ارز نشان می دهد در این بازار ارزها مبادله می شوند. برای آنکه سازوکار این بازار را بهتر درک کنیم نیاز است تعریفی از این بازار داشته باشیم.

معاملات آتی ارز چیست؟

معاملات آتی ارز یا معاملات آتی فارکس، به قرارداد های گفته می شود که خرید یا فروش یک ارز خاص را با قیمتی مشخص، به تاریخی مشخص شده در آینده موکول می کند.

از آنجایی که این قراردادها در آینده اجرا میشوند، به آنها معاملات آتی ارز(Currency Futures) گویند.

به عبارت ساده تر قراردادهای بازار آتی چیست و چگونه در آن معامله کنیم؟ آتی ارز، قراردادهای هستند که تمام اطلاعات، مانند قیمتی که باید خرید یا فروش انجام شود و تاریخ سررسید قرارداد برای مبادله را تعیین می نمایند.

قراردادهای آتی ارز، اندکی پس کنار گذاشته شدن «سیستم ثابت نرخ ارز» و استاندارد طلا در بورس کالای شیکاگو(Chicago Mercantile Exchange) در سال 1972 معرفی شد.

از آنجا که قراردادهای آتی دارای استانداردهایی بوده و در یک بورس متمرکز معامله می شوند، باعث شده تا این بازار، بازاری شفاف و منظم باشد.

این بدان معناست که اطلاعاتی مانند نرخ قرارداد به راحتی در دسترس است.

انواع قرارداد

طیف گسترده ای از قراردادهای آتی ارز وجود دارد. اگر از قراردادهای معروف و مرسوم EURUSD(قراردادهای آتی ارزهای یورو و دلار آمریکا) بگذریم، قراردادهای دیگری مانند E-Micro نیز وجود دارند که در اندازه 1.10 قراردادهای آتی ارز معمول هستند.

همچنین جفت ارزهای نو ظهوری مانند BRLUSD(قراردادهای آتی ارزهای رئال برزیل و دلار آمریکا) و RUBUSD(قراردادهای آتی ارزهای روبل روسیه و دلار آمریکا).

هر قرارداد با درجات نقدینگی مختلفی مورد معامله قرار می گیرد. به عنوان مثال، حجم روزانه برای قرارداد های EURUSD ممکن است 500.000 قرارداد باشد در حالی که این حجم در قراردادها نوظهور PLNUSD(زلوتی لهستان و دلار آمریکا) ممکن است 100 قرارداد باشد.

مبادلات آتی ارز

برخلاف خرده فروشی فارکس، که در آن قراردادها از طریق واسطه ها یا بروکر ها معامله میشوند، معاملات آتی ارز در بازارهای متمرکزی منعقد می شوند که مقرراتی همچون قیمت گذاری لحظه ای و شفاف برای تمام معاملات را فراهم می کند.

نرخ بازار برای یک مبادله آتی ارز بدون در نظر گرفتن اینکه معامله گر از کدام کارگزاری استفاده می کند، تقریبا یکسان است.

گروه CME(Chicago Mercantile Exchange)،با 49 قرارداد آتی ارز و گردش مالی روزانه بیش از 100 میلیارد دلار، به بزرگترین بازار معاملات آتی ارز جهان تبدیل شده است.

بورس های کوچکتری از جمله NYSE Euronext، TFX(Tokyo Financial Exchange) و BM&F(Brazilian Mercantile and Futures Exchange) نیز در سراسر جهان حضور دارند.

قراردادهای محبوب

معامله گران و سرمایه گزاران به سوی بازارهای که نقدینگی بالایی دارند جذب می شوند، چرا که این بازارها فرصت بهتری برای بدست آوردن سود فراهم می کنند.

بازارهای نو ظهور معمولا حجم و نقدینگی بسیار کمی دارند، و آنها پیش از جذب قراردادهای بیشتر نیازمند تثبیت و پایدار ساختن خود هستند.

قراردادهای G10، E-mini و E-micro بیشترین معاملات را انجام و بزرگترین نقدینگی را دارا هستند.

خصوصیات

قراردادهای آتی ارز، لیست مشخصاتی مانند حجم قرارداد، حداقل افزایش قیمت و مقدار ارزش مربوطه را باید داشته باشد. این مشخصات به معامله گران کمک می کند تا حجم موقعیت و شرایط مورد بازار آتی چیست و چگونه در آن معامله کنیم؟ نیاز، همچنین سود و زیان احتمالی برای تغییرات مختلف قیمتی در قرارداد را تعیین و نسبت به آن تصمیم گیری کنند.

دوره آنلاین بازار آتی و آپشن

اگر در بازار بورس فعالیت می‌کنید و در معاملات خود از استراتژی شخصی خودتان پیروی می‌کنید و به سوددهی مستمر رسیده‌اید، می‌توانید در بازار آتی با ریسک بیشتر سود (یا ضرر) خود را بیشتر کنید.

در این دوره آموزشی تلاش کرده‌ام تا مفاهیم بازار آتی و آپشن را به‌صورت ساده و در عین حال کامل برای شما بازگو کنم.

بعد از دیدن این دوره آموزشی، شما بر مفاهیم و روش معامله در بازار آتی و آپشن (اختیار معامله) مسلط خواهید شد.

مفهوم بازار آتی و معاملات اختیار (آپشن)

اگر با مفهوم بازار آتی و معاملات اختیار (آپشن) آشنا نیستید با یک مثال ساده تا حدودی با این مفاهیم بیشتر آشنا خواهید شد.

فرض کنید شما مالک یک کارخانه خودروسازی هستید و قصد دارید ۶ ماه دیگر یک خودروی جدید با قیمت مشخص تولید و روانه بازار کنید.

اگر قیمت مواد اولیه مورد نیاز شما برای تولید خودرو تا ۶ ماه آینده افزایش یابد شما نخواهید توانست خودروی تولید شده را با قیمت مشخص شده از قبل به مشتریان تحویل دهید و در نتیجه این افزایش قیمت موجب زیان شما خواهد شد.

یک راه حل برای جلوگیری از این ضرر این است که تمامی مواد اولیه لازم تا ۶ ماه آینده را خریداری کرده و در انبار نگهداری کنید. اما این‌کار هزینه‌های جانبی زیادی (مانند انبارداری و …) دارد و عملا مقرون به‌صرفه نیست.

راه حل دیگر این است که بخشی از مبلغ مواد اولیه مورد نیاز را به پیمانکار بپردازید و با او قرارداد ببندید که مواد اولیه را 6 ماه بعد با قیمت مشخص شده در قرارداد از او تحویل خواهید گرفت.

این قرارداد مثالی از قراردادهای آتی است.

در قراردادهای آتی، شما با پرداخت بخشی از مبلغ مورد معامله با فروشنده به توافق می‌رسید که تحویل کالا و تسویه حساب در تاریخ معینی در آینده انجام شود.

تقریبا همه ما از اینکه ارزش ریال روز به روز در حال کاهش است احساس ناراحت‌ کننده‌ای داریم. اگر فردی با اصول اقتصادی اولیه آشنا باشد متوجه خواهد شد که نگهداری دارایی به شکل ریال اصلا توجیه اقتصادی ندارد.

یک روش موثر برای جلوگیری از کاهش ارزش سرمایه، تبدیل آن به دارایی‌های فیزیکی مثل زمین، مسکن، طلا یا سایر دارایی‌های با ارزش است.

در بازار آتی این امکان وجود دارد که با پرداخت بخشی از مبلغ قرارداد در هنگام خرید، کالای مورد نظر خود را با قیمتی که امروز با فروشنده توافق می‌کنید در آینده تحویل بگیرید.

در صورتی‌که در هنگام سررسید تحویل، قیمت کالای مورد معامله افزایش یافته باشد، سرمایه شما به همان میزان رشد خواهد کرد.